Okazuje się, że greckie wierzenia w wielu kwestiach przypominają nasze, choć nie brakuje im typowo greckiego charakteru. Złe oko, czarne koty czy pechowy wtorek trzynastego – to tylko część fascynującego świata przesądów, które na stałe wpisały się w codzienność mieszkańców Grecji. Zobacz, jak Grecy chronią się przed przesądami i co mówi to o ich kulturze!
Wtorek czy piątek 13-go?
Dla Greków piątek 13-go to zwyczajny dzień, który nie budzi żadnych emocji. Za to pechowy jest wtorek 13-go, nazywany Τρίτη και δεκατρείς („Wtorek i trzynasty”). Przesąd jest tak zakorzeniony w greckiej kulturze, że tego dnia nie planuje się żadnych ważnych przedsięwzięć, jak otwieranie firmy czy podejmowanie kluczowych decyzji. Co ciekawe, podobna wiara w pechowy wtorek istnieje w Hiszpanii.
Podobieństwa z Polską: U nas piątek 13-go budzi wiele emocji, choć nie zawsze jest traktowany poważnie. W obu krajach jednak liczba 13 ma pechową symbolikę.
Plucie dla ochrony
Aby odeprzeć złe moce lub złe oko, Grecy symbolicznie „plują” trzy razy (ftu-ftu-ftu). Plucie odbywa się w sytuacjach, gdy ktoś chwali dziecko, nowożeńców lub coś wyjątkowego. W ten sposób próbują „zabezpieczyć” osobę przed zazdrością i złym losem. Dawniej opluwano dziewczynki o niezwykłej urodzie, by nie straciły urody.
Podobieństwa z Polską: W Polsce funkcję ochronną ma odpukiwanie w niemalowane drewno. Grecy również to praktykują, ale plucie nadaje ich przesądom unikalnego charakteru.
Nożyczki i noże
Grecy wierzą, że podawanie nożyczek czy noży z ręki do ręki przynosi kłótnie. Aby tego uniknąć, należy je położyć na stole, skąd druga osoba może je wziąć.
Podobieństwa z Polską: W Polsce również istnieje przekonanie, że pewne gesty (np. podawanie czegoś ostrego) mogą prowadzić do konfliktów.
Wróżba z soli
Rozsypanie soli w Grecji jest… dobrym znakiem! Wierzy się, że odpędza złe duchy. To ciekawa różnica w porównaniu z innymi kulturami, w tym Polską, gdzie rozsypanie soli zwiastuje pecha.
Różnica z Polską: W Polsce sól jest symbolem ochrony, ale rozsypana przypadkiem może przynieść kłopoty.
Bazylia i czosnek – ochrona przed złem
W greckich domach bazylia często stoi przy wejściu, gdzie ma odpędzać złe duchy i zapewniać ochronę. Tak samo czosnek, który wiesza się nad drzwiami. Dodatkowo przed drzwiami stawia się kaktusa, który ma chronić domowników przed nieszczęściem. Solą wysypuje się okolice domu, a czosnek wiesza nad drzwiami, by odpędzić złe moce.
Podobieństwa z Polską: W Polsce czosnek pełni podobną funkcję ochronną. Wieszanie go nad drzwiami ma chronić przed złymi mocami. Dodatkowo także możliwe jest spotkanie powieszonej nad drzwiami podkowy.
Kapelusz na łóżku
Kapelusz położony na łóżku przynosi pecha, co Grecy wiążą z dawnymi rytuałami pogrzebowymi.
Podobieństwa z Polską: U nas podobne znaczenie mają buty postawione na stole – zwiastują nieszczęście.
Podawanie ręki przez próg
Grecy wierzą, że próg domu to miejsce, gdzie krzyżują się różne energie. Podawanie ręki przez próg może je zakłócić, co prowadzi do pecha.
Podobieństwa z Polską: Polacy również unikają tego gestu – w naszej kulturze uchodzi za niegrzeczny i zwiastujący nieporozumienia.
Perfumy na prezent
W Grecji perfumy nie są dobrym prezentem dla przyjaciół. Aby „zabezpieczyć” relację, obdarowywana osoba musi dać w zamian symboliczny pieniążek.
Podobieństwa z Polską: W Polsce z kolei perfumy czy kosmetyki są jednym z głównych prezentów wręczanych przy różnych okazjach.
Przesądy związane z ciążą i dziećmi
Greczynki w ciąży unikają truskawek (dziecko mogłoby mieć piegi), nie patrzą na słońce (ryzyko problemów ze wzrokiem u dziecka) ani przez dziurkę od klucza (dziecko mogłoby być zezowate). Po narodzinach noworodek i matka przez 40 dni unikają światła księżyca, aby nie ściągnąć nieszczęścia. To czas ochrony matki i dziecka.
Podobieństwa z Polską: W niektórych rejonach w Polsce kobiety w ciąży również przestrzegają pewnych przesądów, np. unikają patrzenia na ogień, by dziecko nie miało znamion.
Owoc granatu i vasilopita
Granat to symbol szczęścia i pomyślności. Grecy rzucają nim o ziemię na Nowy Rok, a im więcej kawałków się rozbije, tym lepszy rok przed nimi. Vasilopita to noworoczne ciasto, w którym ukrywa się monetę. Szczęśliwiec, który ją znajdzie, będzie miał pomyślny rok.
Różnica z Polską: W Polsce brak podobnych tradycji związanych z granatem, ale dzielenie się opłatkiem na Boże Narodzenie ma zbliżony wymiar symboliczny.
Jeszcze kilka greckich przesądów
- Aby pozbyć się niechcianego gościa, rozsypuje się za nim sól.
- Po zachodzie słońca nie pożycza się soli, chleba ani jajek.
- Toastu nie wznosi się wodą ani kawą.
- Noworodek nie opuszcza domu przez 40 dni po narodzinach.
- W środę i piątek nie obcina się paznokci.
Ten świat przesądów to fascynująca mieszanka tradycji, które łączą i różnią Grecję oraz Polskę. Pokazują, jak uniwersalne są ludzkie potrzeby ochrony przed tym, co nieznane. 😊A czy ty spotkałeś się kiedyś tymi przesądami będąc w Grecji? Znasz jeszcze jakieś inne?