Dziś dowiecie się jakim wydarzeniem Grecy kończą okres Bożego Narodzenia. Dlaczego 6 stycznia jest tak ważnym dniem dla Greków, jakie rytuały są praktykowane i co w tym dniu dzieje się z małymi goblinami “Kalikantzari”…
Święto znane pod trzema nazwami…
“Teofania” (Bóg świeci), “Ta fota” (Światła) oraz “Epiphany” to święto, oficjalnie zamykające obchody Bożego Narodzenia. Cały ten okres 12 dni czyli dodekameria, trwa w Grecji od Wigilii Bożego Narodzenia do 6 stycznia. Epiphany zostało ustanowione na pamiątkę chrztu Jezusa nad rzeką Jordan a obchody tego dnia są jednym z najbarwniejszych widowisk w greckiej kulturze. Święcenie wody, praktykowane tego dnia, symbolizuje odwieczne powiązanie Grecji z morzem.
Rytuały, tradycje, widowisko
Obchody zaczynają się już 5 grudnia, kiedy to dzieci, podobnie jak w Wigilię Bożego Narodzenia i Sylwestra, śpiewają kolędę, opowiadającą o chrzcie Jezusa. Kapłani odwiedzają domy, błogosławiąc je, ofiarowując krzyże do całowania, a Grecy podejmują post, przygotowując się duchowo na nadchodzące wydarzenia.
W dzień Epiphany, wierni przynoszą pojemniki na wodę święconą do świątyni, którą następnie zabierają do domów. Ciekawym zwyczajem jest powstrzymanie się od picia wody aż do momentu, gdy przyniosą ją ze świątyni. Pierwszy łyk wody wypity w tym dniu ma być wodą pobłogosławioną. Wodę daje się także zwierzętom lub podlewa nią rośliny.
Jednym z najbardziej emocjonujących elementów święta jest tradycja wyławiania krzyża z wody przez młodych mężczyzn. Procesja z kapłanem, ministrantami i osobami niosącymi sztandary, ubranymi w odświętne stroje, jest pięknym wydarzeniem, które warto zobaczyć. Ludzie gromadzą się nad głębokimi wodami, a odważni nurkowie, zwykle młodzi mężczyźni, rzucają się do wody po krzyż, wrzucany przez kapłana. Pierwszy, który osiągnie cel, będzie się cieszył szczęściem i błogosławieństwem Bożym przez cały rok.
Po zakończeniu tego etapu, kapłan wypuszcza gołębicę w niebo, symbolizującą Ducha Świętego. Następnie wszyscy wracają do świątyni, gdzie odbywa się błogosławieństwo wody święconej z gałązką bazylii. Każdy uczestnik otrzymuje błogosławieństwo, wykonuje znak krzyża na czole i zostaje delikatnie dotknięty w ramię mokrą bazylią.
Święto Objawienia Pańskiego ma szczególne znaczenie dla marynarzy, gdyż tego dnia błogosławione są morza i łodzie. Zakaz żeglowania poprzedzający to wydarzenie ma uspokoić morza zimą, co pozwala marynarzom wypłynąć ponownie z portu.
Kalikantzari
Na koniec, warto wspomnieć o jednym powodzie do świętowania – zakończeniu psot “Kalikantzari”. Te małe gobliny z greckiego folkloru przybywają w Boże Narodzenie i znikają w Święto Objawienia Pańskiego, kiedy światło Boże i błogosławione wody zepchną je z powrotem pod ziemię. Niektórzy przypisują im nawet wzburzenie morza, ale ogólnie uważa się, że są one utrapieniem w domu.
Czy kiedykolwiek miałeś okazję wziąć udział w tym barwnym wydarzeniu? Jeśli nie to na pewno warto je zobaczyć przebywając w Grecji w okresie zimowym. Zapewne będzie to fajne przeżycie i okazja do świętowania z Grekami, jeszcze większe zanurzenie się w greckiej tradycji i zwyczajach!