Eleusis, miasto znane jako ośrodek kultu Demeter i Persefony, jest w tym roku Europejską Stolicą Kultury. A czy wiesz, że na pomysł wybierania miast w Europie, które będą przez rok nosić ten tytuł, wpadła jedna z najsłynniejszych Greczynek? Melina Mercouri to znana aktorka, a zarazem grecka minister kultury.
Dzieci Pireusu
Jeśli uczysz się greckiego, to pewnie masz za sobą niejedną godzinę spędzoną na poszukiwaniu filmów, które warto obejrzeć w oryginale, by podszkolić język. Może znasz więc słynną grecko-amerykańską produkcję w reżyserii Jules’a Dassina pt. Nigdy w niedzielę (Ποτέ την Κυριακή), w której główną rolę gra grecka polityk? Piosenka śpiewana przez aktorkę w tym filmie z 1960 roku została nagrodzona Oscarem i jest jednym z najsłynniejszych utworów wszechczasów. Muzykę napisał Manos Hatzidakis Znakomite wykonanie Dzieci Pireusu (Τα παιδιά του Πειραιά) oraz rola w filmie amerykańskiego reżysera przyniosły Melinie międzynarodową sławę. Posłuchaj tekstu tego utworu i spróbuj zrozumieć, o czym opowiada!
Minister kultury
Melina Mercouri (właściwie Maria Amalia Merkuri, gr. Μαρία Αμαλία Μερκούρι) znana jest z wielu osiągnięć aktorskich w teatrze i filmie. Pochodziła jednak z domu polityków i sama angażowała się w działalność polityczną i społeczną. W latach 1967-1974, w czasach dyktatury wojskowej, Mercouri wyjechała do Francji. Po powrocie z emigracji była posłanką w parlamencie, a w roku 1981 została pierwszą minister kultury Grecji. Ten urząd sprawowała do 1989 roku, później ponownie w roku 1993. Rok później zmarła z powodu raka płuc.
Spór o greckie marmury
Oprócz zasługi w ustanowieniu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury Mercouri znana jest także ze starań o zwrot marmurów z Partenonu i innych zabytków na ateńskim Akropolu. Zdobienia z najsłynniejszej bodaj świątyni w Grecji zostały zdemontowane na polecenie brytyjskiego hrabiego Elgina i wywiezione do Anglii na samym początku XIX wieku. Elgin był w Imperium Osmańskim ambasadorem. Utrzymywał, że ma pozwolenie sułtana na zawłaszczenie rzeźb. Podczas usuwania marmurów ze świątyń i ich wywożenia wiele zabytków zniszczono. Dziś znajdują się w zbiorach British Museum w Londynie, choć opinia publiczna od dawna sprzeciwia się pozostawieniu tam bezcennych dzieł sztuki. Oficjalną prośbę o ich zwrot wyraziła Grecja po raz pierwszy w 1983 roku. Głos słynnej polityk i lubianej aktorki współgrał z nastrojami społecznymi. Jej opinia miała wpłynęła też na nagłośnienie sprawy, jednak po 40 latach British Museum nadal nie zwróciło Grecji marmurów.
Przypominamy tę postać z okazji zbliżającego się Międzynarodowego Dnia Kobiet, ale też dlatego, że w Grecji co roku 6 marca obchodzony jest Dzień Meliny Mercouri. W rocznicę śmierci słynnej aktorki do muzeów i na stanowiska archeologiczne możesz wejść bezpłatnie.