Godzinami przeszukujesz Internet w poszukiwaniu muzycznych inspiracji? Posłuchaj piosenek, dzięki którym przeniesiesz się na przedmieścia Aten, Pireusu i Salonik pierwszej połowy XX wieku. Tradycja rebetiko to jedno z najoryginalniejszych zjawisk kultury greckiej!
Piosenka zrodzona z nędzy
Grecka piosenka uliczna rozwijała się od końca XIX wieku aż do lat trzydziestych następnego stulecia. Po przymusowych przesiedleniach w Grecji znalazło się półtora miliona Greków zamieszkujących dotąd Anatolię – być może pamiętasz, że o tych trudnych doświadczeniach pisał jeden z greckich noblistów, Jorgos Seferis. Jak możesz sobie wyobrazić, przesiedleńcy w nowych warunkach musieli mierzyć się z bezrobociem i biedą oraz izolacją społeczną, często nie znali greckiego. W wielu dzielnicach portowych i na przedmieściach miast przybyli z Turcji mieszczanie i mieszkańcy wsi tworzyli małe, zamknięte społeczności. Często zbierali się w knajpach, nie stroniąc od alkoholu i w oparach haszyszu nawiązywali kontakty z półświatkiem. Mało kto chciałby znaleźć się tam przypadkiem po zmroku! Spotkaniom tym towarzyszyła muzyka na żywo. Później styl ten nazwano rebetiko (ρεμπέτικο). Stał się on tak ważny i zyskał na tyle duże uznanie, że znajdziesz go na liście niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Spotkanie Wschodu i Zachodu
Przemiany społeczne i mieszanie się ludności napływowej z rdzennymi Grekami sprawiały, że w rebetiko spotykały się wpływy muzyki Wschodu i Zachodu. Artyści początkowo wymyślali teksty, stojąc na scenie i improwizując w nawiązaniu do bieżących wydarzeń. Piosenki opowiadały o najważniejszych problemach trapiących miejską biedotę – biedzie, narkotykach, życiu więziennym, miłości, śmierci i samotności. Muzycy grali na buzuki, baglamie, gitarze, czasem na pianinie i skrzypcach. Ponieważ przed II wojną światową rebetiko miało złą opinię, bo było utożsamiane z marginesem społecznym, nie cieszyło się uznaniem władz ani szerokich rzesz odbiorców.
Nowe życie rebetiko
Wszystko zmieniło się po wojnie – Grecy zaczęli doceniać swoje dziedzictwo, które zaczęło być między innymi symbolem sprzeciwu wobec kolejnych rządów. Stopniowo muzyka stawała się łatwiejsza w odbiorze i skomercjalizowała się. Jednocześnie wielu muzyków inspirowało się i nadal fascynuje się korzeniami rebetiko, tworząc nowe nurty i gatunki. Jeśli więc fascynujesz się Grecją, posłuchaj tradycyjnych wykonawców rebetiko – Rozy Eskenazi, Wasilisa Tsitsanisa, Janisa Papaioannu, Sotirii Bellou. Jeśli chcesz lepiej poznać losy rebetes (ρεμβέτες), obejrzyj film Rebetiko Kostasa Ferrisa z 1983 roku Zobacz, ile uczucia można wyrazić za pomocą śpiewu i dźwięków buzuki. I koniecznie wsłuchaj się w słowa piosenek, bo to jeden ze świetnych sposobów na naukę greckiego!