Czy wiesz, czym się różnią kościoły greckokatolickie od Kościoła Grecji? Jak mówimy na greckiego duchownego i jakie obyczaje towarzyszą życiu wierzących? Jeśli chcesz lepiej poznać Grecję, zobacz, jaka religia w niej dominuje, by wiedzieć, co może cię zaskoczyć, kiedy się tam wybierzesz.
W co wierzą Grecy?
Jednym z nieporozumień, do których często dochodzi, gdy mowa o Grecji, jest używanie nazwy „Kościół greckokatolicki” w odniesieniu do dominującej w tym kraju religii. Nazwa jest myląca, ponieważ choć Grecy w większości są chrześcijanami, to wyznają prawosławie. Mówiąc o głównej greckiej religii, używaj więc określenia Grecki Kościół Prawosławny, a oficjalnie – Kościół Grecji (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος). Kościoły greckokatolickie, w przeciwieństwie do Greckiego Kościoła Prawosławnego, który jest częścią Cerkwi prawosławnej, należą do Kościoła katolickiego.
Prawosławny duchowny
Prawosławni Grecy nie uznają zwierzchnictwa papieża, a najwyższe miejsce w hierarchii w ich kościele zajmuje arcybiskup Aten i całej Grecji. Mnisi i wyżsi duchowni żyją w celibacie, nie dotyczy on jednak prawosławnych księży niższego stanu. Kapłana, na którego Grecy mówią παπάς (papas), poznasz po czarnej długiej sutannie i nakryciu głowy. Musi mieć on także długą brodę. Mimo próśb księży kilkanaście lat temu Synod Kościoła Grecji postanowił, że tradycja ma zostać zachowana i nie zgodził się na zniesienie obowiązku noszenia charakterystycznego zarostu. Świeccy do greckiego kościoła powinni wchodzić z zakrytymi nogami – kobiety zasłaniają kolana i ramiona.
Nie gadaj w kościele! Chyba że… w greckim
Greckie ceremonie różnią się od tych, które znamy z Kościoła katolickiego. Szczególnie uroczyste są śluby kościelne i chrzciny, jednak podczas każdej mszy w greckiej świątyni panuje bardzo luźna atmosfera. Ludzie przemieszczają się, rozmawiają. Zwykle w języku nowogreckim, którym znakomicie władają, w przeciwieństwie do… języka liturgii. W greckim kościele możesz posłuchać tzw. greki oczyszczonej, καθαρέυοθσα (katharewusa) – odmiany języka nawiązującej do mowy starożytnej i języka Bizancjum. Jeśli będziesz kiedyś gościem na ślubie lub chrzcie, zobaczysz też, że przed kościołem czekają dla wszystkich upominki. W podziękowaniu za przybycie dostaniesz μπομπονιέρες (bombonieres), czyli migdały w cukrze oraz na przykład bransoletkę z rzemyka.
Ach, te ceremonie!
Funkcja rodzica chrzestnego (νόνα/νόνος,czyt. nona lub nonos, bo w Grecji rodzicem chrzestnym zostaje tylko jedna osoba) jest ogromnym wyróżnieniem, ale wiąże się też z odpowiedzialnością, więc poważnie przemyśl, czy chcesz nim zostać, gdy ktoś cię o to poprosi. To właśnie chrzestny odpowiada na przykład za kupno rzeczy potrzebnych w trakcie ceremonii. Podczas chrztu, βάφτιση (waftisi), między innymi zanurza się nagie dziecko trzykrotnie w chrzcielnicy, później namaszcza się je olejem, obcina kosmyk włosów i ubiera w specjalne szaty. Zakłada mu się też na szyję naszyjnik z krzyżem. Z kolei w czasie zaślubin jednym z najważniejszych momentów jest ukoronowanie nowożeńców specjalnymi wieńcami, ale ponieważ śluby to temat-rzeka, to na pewno do niego wrócimy!
Jak więc widzisz, także w greckim kościele sporo różnic może nas nieźle zaskoczyć! Prawosławie nie jest jedynym wyznaniem istniejącym w Grecji – spotkasz tam również wiernych reprezentujących islam, katolików oraz przedstawicieli wielu innych religii. Greckie prawosławie zostało jednak zapisane w konstytucji jako religia państwowa, a kościół odgrywa w tym kraju dużą rolę, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej, więc warto co nieco o nim wiedzieć.