Za kilka dni Polska będzie świętować katolicką Wielkanoc, więc to chyba dobry moment, by porozmawiać o tym święcie.
Grecka prawosławna Wielkanoc będzie obchodzona 24 kwietnia, tydzień po katolickiej. Przyjrzyjmy się niektórym przydatnym słówkom i greckim zwyczajom:
Greckie zwyczaje wielkanocne
«Πάσχα» (pásha) to Wielkanoc, a «Μεγάλη Εβδομάδα» (megháli evthomátha) – Wielki Tydzień, dokładnie tak jak w języku polskim. Podczas Wielkiego Tygodnia piecze się ciasteczka, «κουλουράκια» (kulurákia), i słodkie bułeczki nazywane «τσουρέκι» (tsuréki).
Ojciec chrzestny, «νονός» (nonós), albo matka chrzestna, «νονά» (noná), kupuje dzieciom dużą, pięknie udekorowaną świecę, zwaną «λαμπάδα» (labátha), do której zazwyczaj przyczepia się też zabawkę.
Wieczorem w Wielką Sobotę, kilka minut przez Zmartwychwstaniem, «Ανάσταση» (anástasi), chodzi się do kościoła, «Εκκλησία» (eklisía) ze wspomnianą wyżej świecą, a o północy wierni obecni na mszy składają sobie życzenia «Χριστός Ανέστη» (hristós anésti), czyli “Chrystus zmartwychwstał”, na które odpowiada się «Αληθώς Ανέστη» (alithós anésti), co oznacza “Prawdziwie zmartwychwstał”. Podczas mszy rezurekcyjnej w Wielką Sobotę kapłan przekazuje też ludziom Święte Światło, «Άγιο Φως» (ághio fos), które oni zabierają potem do domu.
Owad wielkanocny
Na pewno wszyscy kojarzycie biedronkę. Po grecku owad ten nazywa się «Πασχαλίτσα» (pashalítsa) i jest kojarzony z Wielkanocą! Plotka głosi, że w średniowieczu chłopi modlili się do Matki Boskiej o to, by ochroniła ich uprawy przed pasożytami. Przyleciało więc wiele biedronek, które wyniszczyły pasożyty, ratując w ten sposób plony. Od tamtego czasu biedronka stała się znana jako “chrząszcz Matki Boskiej”, «σκαθάρι της Παναγίας» (skathári tis panaghías). Mówi się też, że kolory bożej krówki symbolizują uczucia Matki Boskiej, czasem szczęśliwej (czerwony i pomarańczowy), a czasem pogrążonej w żałobie po śmierci Jezusa (czarne kropki).
O innych, greckich zwyczajach przeczytasz w artykule o martenice i Bożym Narodzeniu w Grecji